Stilovi karatea

POVIJESNI RAZVOJ

Nakon što je hram Shaolin uništen svećenici koji su preživjeli su se raširili po Kini i tamo podučavali borilačke vještine. Tako su nastali razni stilovi. U to vrijeme na Okinawi kojom je vladao shogun Hanoshi bilo je zabranjeno svako posjedovanje oružja osim osoba u neposrednoj vladarevoj službi. Pošto je glavni kineski grad Shangai dva puta bliži od Kyota (prijestolnica Japana), ljudi s Okinawe su odlazili u Kinu i tamo trenirali borilačke vještine. Povratkom na Okinawu prenosili su svoje znanje na druge i tako je nastala vještina borbe koja se zvala Te što na japansko znači ruka. Vremenom se formiraju Te iz Nahe (Naha-te), Te iz Shurija (Shuri-te).

Naha-te

Defanzivnog je karaktera, kružnih kretnji s tehnikama hvatova i bacanja i podsjeća na kineske stilove borilačkih vještina.

Shuri-te

Ofenzivnog je karaktera, pravocrtnih je pokreta i direktnih tehnika, uključivao je borenje s nunchakom (mlat za žito), tonfa (ručica za okretanje mlinskog kamena) i kama (vrsta srpa).

Mnogo je majstora doprinijelo razvoju tih stilova, ali dvojicu se smatra osnivačima: Anko Itosu škole Shuri te i Kanryo Higashionna škole Naha te. Stil Shuri te iz njega su se još razvili: Shotokan ryu i Wado ryu. Majstor Higashionna je koristeći Shuri te na početku svoga djelovanja razvio Naha te, preteču današnjeg Goju ryu stila. Kasnije su se iz Naha te stila razvili još Kyokushinkai i Shito ryu.

Karate biva otkriven kada je jedan nepoznati vojni liječnik primijetio da su vojnici s Okinawe izuzetno fizički spremni, i kada se raspitao saznao je da oni treniraju borilačku vještinu zvanu Te. To se pročulo i do japanskog cara i on je pozvao okinavljanske majstore da je javno prikažu.

Za demonstraciju je određen okinavljanin Gichin Funakoshi. On je cijeli svoj život posvetio popularizaciji karate vještine i prozvan je ocem modernog karatea. 1930. godine on je promijenio naziv vještine iz Te u Karate što na japanskom znači prazna ruka ili borba bez oružja. Nakon toga karate se proširio po čitavom svijetu.

Poslije smrti osnivača modernog karatea Gichina Funakoshija dolazi do pojave više škola karatea (koje se kasnije razvijaju u stilove). Prema klasifikaciji H.Kanasawe, jednog od najuglednijih svjetskih instruktora, najznačajnijim se smatraju sljedeći stilovi:

STILOVI KARATEA

SHOTOKAN

Shotokan je najrašireniji i najpopularniji stil karatea u svijetu. Doslovan prijevod riječi Shotokan je "tigrova kuća". Shotokan stil karatea je smislio Gichin Funakoshi i proširio ga po Japanu. U njemu ima ukupno 27 kata. Sustav treninga je podijeljen na 3 dijela:

Kihon - osnovne tehnika, Kata - skup unaprijed određenih pokreta koji se sastoji od obrambenih i napadačkih tehnika, Kumite - borba s protivnikom uz primjenu naučenih udaraca i blokova, stavova i kretanja Kihon i Kata tehnike podrazumijevaju čvrste, dugačke stavove koji osiguravaju stabilnost i omogućuju snažne pokrete, dok Kumite tehnike borbe uvode brze, precizne i odmjerene udarce u određene dijelove tijela uz neprestano kretanje u prostoru borilišta.

Shotokan slovi kao 'tvrdi' stil, osobito za početnike jer uvodi snažne i oštre osnovne tehnike i stavove. Pri napretku za više pojaseve ili majstorska zvanja se uvode blaže fluidne tehnike, uvrštavaju se tehnike bacanja, spore kružne tehnike i elementi svojstveni drugim borilačkim sportovima.

Namijenjen je više sportskoj borbi. U Shotokan stilu se ne prakticiraju direktni udarci u tijelo, nego se ruka ili noga zaustavi, tako da bi se spriječile eventualne ozljede protivnika. U kumiteu (borbi) se dozvoljavaju udarci u donji dio tijela (iznad pojasa), a udarci u glavu su dozvoljeni samo uz kontrolu, tj. ne smije doći do prejakog kontakta i povrede.

Od kata, postoje prijelazne predučeničke i predmajstorske, te učeničke i majstorske. Prve kate koje se uče su 5 učeničkih: Heian Shodan, Heian Nidan, Heian Sandan, Heian Yondan i Heian Godan. Nakon toga slijede majstorske kate kojih ima 20-ak.

SHITO-Ryu

Godine 1889. rodio se čovjek s imenom Kenwa Mabuni na Okinavi (Okinawa), a pošto je bio mali i slab kao dijete počeo je trenirati kod (u tom vremenu) poznatog karate majstora Anko ltosu-a koji je bio majstor Shuri-te karatea. Mabuni je bio 17-ta generacija jedne poznate samurajske obitelji na Okinavi i bio je vrlo ponosan na svoje porijeklo. Trenirao je veoma naporno i uporno i bio je sve više i više zainteresiran za karate vještinu. Jedan od njegovih kolega koji se zvao Chojun Miyagi je trenirao kod jednog drugog poznatog majstora koji se zvao Kanryo Higashionna u Naha-te školi. Pošto ga je kolega upoznao sa svojim majstorom Higaonnom, ovaj ga je počeo podučavati svome stilu. Nakon mnogih godina teškog i napornog treninga Mabuni je postao priznat i u Shuri-te i u Naha-te karate stilu - nešto što se tada nikad prije nije dogodilo.

Tehnički se Shuri-te može opisati kao stil sa dugim, pravim i brzim tehnikama dok se Naha-te može opisati kao stil baziran na snažnim i kružnim tehnikama. Mabuni je kombinirao ova dva stila i napravio svoj stil koji je nazvao Shito-Ryu (Šito-rju). Na Okinavi je podučavao između ostalih i lokalnu policiju. Godine 1929. Mabuni je odselio (kao drugi karate majstor u povijesti nakon Funakoshija) u Japan i nastanio se u Osaki gdje je podučavao na različitim fakultetima i kod policije. Shito-Ryu je najveći stil oko Osake čak i danas. Mabuni je umro 1952. ali njegov Shito-Ryu karate živi i dalje i danas je jedan od četiri najveća stila u Japanu.

GOJU-Ryu

Japanski "tvrdo-meki“ stil je jedan od glavnih stilova karatea koji predstavlja kombinaciju snažnih i blagih tehnika. Oba principa, tvrdo i mekano, se razvijaju na Okinavi tijekom 19. i 20. stoljeća. Go znači snažno, predstavlja čvrste ručne tehnike i pravocrtne napade; Ju označava blago i predstavlja tehnike otvorenog dlana i kružećih pokreta.

U Goju-ryu su usklađeni kružni i linearni direktni pokreti. Kombiniraju se snažni napadi rukama i nogama iz blizine sa blažim kružnim tehnikama otvorenog dlana, udarcima, blokovima, bacanjima i gušenjima Veliki značaj se daje tehnikama pravilnog disanja. Osnivač ovog stila je Chojun Miyagi, a stil je 1933. priznat kao moderna borilačka vještina u Japanu.

WADO-Ryu

Površinski, Wado-ryu izgleda veoma slično drugim stilovima kao što je Shotokan. Međutim, postoje neke važne razlike. Može se tvrditi da je Wado-ryu stil Ju-juitsua a ne Okinavljanskog karatea. Kada je prvi put registriran u Japanu kao moderna borilačka vještina 1938. stil je nosio naziv Shinshu Wadoryu Karate-Jujutsu, ime koje reflektira hibridnu prirodu Wado-a. Wado-ryu'ov osnivač Hironori Ohtsuka je već bio licenciran praktičar Shindo Yoshin Ryu-a i Yoshin Koryu Jujutsu-a kada je prvi put sreo okinavljanskog karate majstora Funakoshija. Puno ime Wadokai-a na engleskom je Japan Karatedo Federation Wadokai, u današnje doba, puno ime Wadoryu-a je Wadoryu Karatedo Renmei.

KYOKUSHIN (Oyama-Ryu)

Kyokushin je stil karatea koji je osnovao Masatutsu Oyama. Razlikuje se od klasičnog karatea (Shotokan), po tom što je Kyokushin full contact karate, što znači da su dopušteni udarci punom snagom, a borci ne nose nikakvu zaštitu. Smatra se najjačim stilom karatea. Mnogi borci iz kyokushin karatea bili su uspješni u natjecanjima tipa K1. Jedan od najpoznatijih predstavnika Kyokushina je Švicarac Andy Hug koji je 1996. osvojio K1 GP.

Osim navedenih, značajne su još škole:

Uechi ryu karate

Uechi ryu karate je originalni kineski stil koji je u neizmijenjenom obliku sačuvan i prenesen na Okinawu gdje se dalje raširio po cijelom svijetu. Osnovna karakteristika ovog stila je mogućnost borenja s kratke distance pa se u tom smislu uvježbava borenje s napadima na vitalne točke tijela. Stil karakteriziraju tri principa na kojima se zasniva a to su; tigar, ždral i zmaj. Tigar simbolizira snagu, ždral mekoću a zmaj energiju koje se stvara tijekom napornog vježbanja.

Fudokan

Fudokan (Prevedeno sa japanskog: “Kuća čvrstih temelja”) je škola karatea koju su osnovali 1980. Taiji Kase, dr. Vladimir Jorga i dr.Ilija Jorga. Ime "Fudo" potječe od imena Kazeovog kluba u Parizu iz kojega je dr. Ilija Jorga izveo kovanicu Fudokan. Fudokan je znavstvena vezija Šotokana jer uči sve kate koje pripadaju Šotokan stilu. Također kate iz sličnih stilova (Sanchin, Seisan, itd.) ali ima i svoje kate. Ove kate je iz Šotokana izbacio Masatoshi Nakayama 1958. jer je htio da napravi jasnu razliku između stilova. Stil koji pripada tradicionalnom karateu.